گزارش شماره سه: کاستلز

اقتصاد اطلاعاتی

در این بعد از جهانی شدن دولت که دارای ابزار خشونت مشروع است این ابزار را از دست می دهد و تنها یک قدر بین قدرتهای متکثر تبدیل می شود و نقش نظارتی شا هم بسیار تحت تاثیر جریانهای اطلاعاتی و شکارچیان سیاست و رسانه ها قرار می گیرد. نتیجه این فرایند تمرکز زدایی از دولت ملی است اما هیچگاه دولت از بین نمی رود و پس از روندهای جهانی به بازسازی و تجدید هویت خود دست می یازد.

دولت اگر ساختار منسجم بوروکراتیک نداشته باشد عملا یک یغماگر خواهد بود. دولتها برای مشارکت موثر بیرونی به یکپارچگی درون دیوانسالاری نیاز مندند از این رو دفاتر برنامه ریزی سازمان راهنما را ایجاد کرده اند.دولت ها اداره خود را باید متکی به جامعه بازسازی کنند و با ساختار اجتماعی پیوند بخورند. در این راستا کمبود دیوان سالاری منشا ناکارامدی است.

ظهور تکنولوژی های جدید اطلاعاتی یک شبکه اقتصادی در جهان بوجود آورده است تا کارایی و بهره وری را افزایش دهد. این اقتصاد اطلاعاتی نهادهای سیاسی را شکل می دهد چراکه سود آوری انگیزه اصلی شرکتهاست  و در این راه منافع تزاحم منافع نهادها آنها را به این سمت و سو سوق می دهد.

اقتصاد اطلاعاتی موج جدید رقابت را ایجاد کرده است که در آن تولیدات تعیمیم یافته و مدیریت بر مبنای دانش شکل  گرفته است. این رقابت زدگی اطلاعاتی یک فرهنگ صنعتی نیز بهمراه خود دارد. البته این رقابت و اقتصاد اطلاعاتی سیاست زده و مبتنی بر تحدید ساختار اجتماعی- اقتصادی عمل می کند. سرعت و توان تولید بالا در فرایندهای اقتصادی از ممیزه های اقتصاد اطلاعاتی است.

در دیدهای عمومی جهانی شدن نقش دولت و تاثیر آن بر ساختار اقتصاد جهانی نادیده گرفته می شود در حالیکه دولتها تاثیر شگرفی بر روندهای اقتصادی دارندو منابع توان رقابتی را تحت تاثر قرار می دهند. این منابع ظرفیت تکنولوژیک وجود بازار بزرگ منسجم، تفاوت هزینه های در محل تولید و در بازار و توان سیاستی نهادهای ملی خواهد بود.

اقتصاد اطلاعاتی یک اقتصاد نامتقارن استکه ساختارش گرچه یک معماری پایدار دارد اما ظاهر و هندسه متغیر بر آن حاکم است و نیروی کار کشور ها موتور پیشران آن هستند.

نتیجه این ساختار اقتصاد اطلاعاتی تغییر اجتماعی است که در آن حاکمیت دولت، هویتهای مشترک مشروعیت بخشو ظهور هویت های جدید مقاوم و نهایتا بازسازی دولت برمبنای هویت های مقاوم است. جنبش های جدید نیز به تغییر علائم و مرزهای فرهنگی می پردازند و در صورت دارا بودن برنامه هویتی ماندگار خواهند شد.

خلاصه دوم کلاس جهانی شدن، یحیی مرتب

خلاصه دوم

در هزار توهای نظم جهانی و دولت بی قدرت

در نگاهی کلی جهانی شدن معنای اقزایش روابط افراد گروههای اجتماعی نهادها دولتهای ملی و ... در جهان به اندازه ای که میان آنها وابستگی متقابل ایجاد کند و تراکم این روابط به حدی باشد که امکان تفکیک اجزا از یکدیگر وجود نداشته باشد. یعنی دارای سه مفهموم وابستگی متقابل تراکم و یکپارچگی باشد. با این تعریف در جهانی شدن روابط تک محوری دیگر وجود ندارد، همچنین با وجود تراکم پیچیدگی روابط بسیار بالا میرود. پیشینه تاریخی جهانی شدن را میتوان به سه بخش تقسیم کرد:

1.        دوره پیش صنعتی یعنی تا پیش از قرن هجدهم

2.        دوره صنعتی یعنی از قرن هجدهم تا نیمه قرن بیستم

3.        دوره پسا صنعتی یعنی از نیمه قرن بیستم تا امروز

فتح قاره ای جدید توسط فاتحان اسپانیایی، تاسیس شرکتهای سرمایه گذاری خارجی در سال 1602، فروپاشی امپراطوری ها و و استقلال کشور ها در قرن 18 و تشکیل کنفرانس برتون وودز در 1944 همه تشکیل نظامی جدید برای عالم را وعده میدادند.

جهانی شدن اشکال گوناگونی دارد:

1.        جهانی شدن سیاسی یا تثبیت شکل دولت ملی

2.        جهانش شدن اجتماعی یا تثبیت شکل شهر نشینی

3.        جهانش شدن فرهنگی یا تثبیت شکل زندگی صنعتی و مصرف گرا

4.        جهانی شدن اقتصادی یا تثبیت شکل بازار جهانی

بازیگران نظام جهانی به سه دسته تقسیم میشوند: دولت های ملی ، شرکت های چند ملیتی و اقتصاد های زیرزمینی که به اقتصادهایی گفته میشود که به هر دلیلی در آمار ها ثبت نشده است.

اما این جهانی شدن موجبات برخی مشکلات نیز شده است، نظیر فقر و نابرابری که موجب توزیع نابرابر ثروت در جهان و افزایش فاصله های طبقاتی گردیده است، عدم توازن در نظام مبادلات مالی نظیر کاهش فشار کسری در تراز مبادلات خارجی کشورها، و ... شده است. در تمامی این مشکلات خروج دولت از عرصه امور مالی موجب لجام گسیخختگی بسیار مخرب فساد در همه عرصه میشود بدون اینکه اثری مثبت داشته باشد. به همین دلیل یکی از مهمترین پیشنهادها افزایش اختیارات دولتی است، نظیر فراهم ساختن امکان باز و بسته کردن بازارهای داخلی برای دولتهای ملی است که میتوانند بدین ترتیب از هرج و مرج ناشی از ورود و خروج های بیرویه تا اندازه ای جلوگیری کنند. و یا سیاستهای کنترل سرمایه از طریق ابزارهای مالیاتی و غیرمالیاتی میتواند موثر باشد و نهایتا اصلاح نهادهای بین المللی مالی در عرصه جهانی.

در کتاب کاستلز می خوانیم که جریانهای جهانی سرمایه، کالا، خدمات، تکنولوژی، ارتباطات و... بطور فزاینده ای کنترل دولت را تضعیف کرده است. هر چند دولتها برای افزایش مشروعیت خود دست به تشکیل دولتهای محلی داده اند لکن این امر مردم را از دولت ملی و مرکزی دورتر کرده است.

نظیر دولت فدرال آمریکا که تا حد زیادی به بازارهای جهانی سرمایه و استقراض خارجی وابسته شده است. از طرف دیگر در عصر اطلاعات دولتها بازنده جنگ بر سر رسانه ها هستند چراکه هر تلاشی برای محدود ساختن آزادی رسانه ها هزینه های سنگینی در بر خواهد داشت چراکه شهروندان که شاید جندان هم در بند دقت در اخبار نباشند شدیدا از امتیاز دریافت اطلاعات از منابعی که تابع دولت نباشند دفاع میکنند.

یکی از مهمترین اثرات جهانی شدن ایجاد مادر همه جرائم یعنی پول شویی است. که بدون روشهای تطهیر پول اقتصاد جنایی نمیتوانست در جهانی یا سودآور شود. امروزه دولتها بدون در نظر گرفتن مافیای قدرت و ثروت نمیتوانند سیاستهای خود را پیاده کنند و باید با آنان به مذاکره بنشینند، رشوه تهدید و زدوبند سیاسی در دولتها معمول شده است.

نظام موازنه قدرت در جهان امروز بسیار پیچیده شده است چراکه قدرت بیشتر نظامی در داشتن اطلاعات بیشتر و فناوری پیشرفته تر است و فروختن و خریدن سلاحهای گوناگون توسط کشورهای گوناگون موجب شده استکه هیچ دولت ملی حتی ایالات متحده دیگر آزادی خاص خود را ندارد و یک محاسبه غلط ممکن است به یک انفجار جنگی جهانی منجر شود.

دولتهای ملی برای کسب قدرت خود در نظام جهانی کنونی تصمیم به ایجاد اتحادهای بزرگ و تشکیل ابر دولتها گرفته اند تا بتوانند از این طریق مشکلات خود را رفع کنند.

گزارش 2: کاستلز،هویت و دولت

گزارش 2

ناصر فکوهی: هزارتوی جهانی شدن

عامترین تعریف از جهانی شدن:

مولفه های:

·         مفهوم وابستگی متقابل و ارتباطات چندسویه

·         مفهوم تراکم روابط و افزایش پیچیدگی

·         یکپارچگی و هویت کلی

تاریخ جهانی شدن:

·         پیش از صنعتی شدن قرن18

o       غارتگری و ورود ثروتهای زیاد به اروپا

o       تاسیس شرکتهای سرمایه گذاری خارجی و استعمار

·         صنعتی شدن قرون 18-20

o       اختراعات و قدرت ماشین

o       بحران مالی بزرگ 1930 نبود کنترل مبادلات مالی

o       1944» تشکیل برتون وودز

§         نظر کینز: سازوکار عمومی کنترل مالی و گسترش بخشهای مالی توسعه زا » ایجاد واحد پول جهانی

§         شورای امریکایی: سازکار کنترل حداقلی

·         تشکیل بانک جهانی

·         صندوق بین المللی پول

·         پساصنعتی شدن 20 تا کنون

o       شکل گیری جامعه اطلاعات و دهکده جهانی

§         کاهش هزینه

§         افزایش ظرفیت سرعت گردآوری، پردازش، انباشت و تحلیل اطلاعات

§         ساختار زدایی در فرایند کاری» پراکشن

§         کاهش کنترل های دولتی

§         شکلگیری اتحادیه های اقتصادی

·         اتحادیه اروپا

·         نفتا

انواع جهانی شدن:

·         سیاسی با تثبیت دولت ملی» دولت بعنوان نهاد مشروعیت بخش

·         اجتماعی با تثبیت شهرنشینی

·         فرهنگی با تثبیت زندگی صنعتی و مصرفگرایی» علایق یکسان و استانداردها استفاده از زمان و مکان

·         اقتصادی با تثبیت بازار جهانی، پول مل یو بازار ملی

بازیگران نظام جهانی اقتصادی:

·         دولت ملی:

o       نهاد مشروعیت بخشی که در سطح جهانی کارا نیست» شکل‌گیری اتحادیه ها

·         شرکتهای چندملیتی

o       مراکز اداری در بهشت مالیاتی

o       تبعیت دولتها از آنها

·         شکل‌گیری اقتصادزیر زمینی

o       بدون گنترل ناشی از فساد و تقلب رشد کردند

o       اقدام به پول شویی در سایه شرکتها ی قلابی

مشکلات جهانی شدن:

·         فقر و نابرابری

·         عدم توازن در نظام مبادلات مالی

o       کاهش قدرت ملی

o       وابستگی سیاستها پولی

o       سرمایه گذاری غیر دولتی و سوداگر (hedge)

·         راه حل

o       افزایش اختیارات دولتی

o       سیاست کنترل سرمایه

o       اصلاح ریشه ای نهادهای بین المللی(لارسن)

بجرانهای مالی جهانی شدن: ساختار یافتن بحران